Διαβήτης και Όραση
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια ασθένεια που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στον οργανισμό. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την όραση, προκαλώντας διάφορες παθήσεις και συμπτώματα. Οι επιπλοκές στα μάτια που μπορεί να προκαλέσει ο διαβήτης περιλαμβάνουν τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας, τον καταρράκτη και το γλαύκωμα.
Ο διαβήτης είναι μια από τις κυριότερες αιτίες μείωσης της όρασης ή τύφλωσης παγκοσμίως. Ωστόσο, η αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου και οι τακτικοί προληπτικοί έλεγχοι σε εξειδικευμένο οφθαλμίατρο μπορούν να μειώσουν δραστικά τον κίνδυνο.
Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια
Τι ακριβώς είναι η Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια;
Ίσως η πιο σοβαρή και «ύπουλη» από τις οφθαλμικές παθήσεις, που συνδέεται με τον διαβήτη, είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (diabetic retinopathy) και αφορά τον αμφιβληστροειδή (τον φωτοευαίσθητο χιτώνα στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού).
Στην πραγματικότητα, η διαρκής υπεργλυκαιμία (διαβήτης) προκαλεί αλλοιώσεις των αγγείων του αμφιβληστροειδή. Τα αγγεία αυτά, στους διαβητικούς ασθενείς, συνήθως παρουσιάσουν διαρροή και μικροαποφράξεις, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγείων. Τα νεοαγγεία δημιουργούν αιμορραγία και νέκρωση ιστού στο εσωτερικό του ματιού.
Πρόκειται για μια προοδευτική κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, διαφορετικά οι συνέπειες για την όραση είναι σοβαρές.
Ποιοι ασθενείς διατρέχουν κίνδυνο ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας;
Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και 2 είναι σε εν δυνάμει κίνδυνο ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας.
Μεγαλύτερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι ασθενείς εάν :
- Έχουν διαγνωσθεί με διαβήτη πολλά χρονιά πριν
- Έχουν σταθερά υψηλά επίπεδα υπεργλυκαιμίας αίματος
- Έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση
- Έχουν υψηλή χοληστερόλη αίματος
- Είναι έγκυος
Συμπτώματα
Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Στα πρώιμα στάδια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας, συνήθως, δεν υπάρχουν συμπτώματα καθώς αυτά γίνονται αντιληπτά σε πιο προχωρημένα στάδια.
Κάποια βασικά συμπτώματα είναι:
- Προοδευτική επιδείνωση της όρασης
- Αιφνίδια απώλεια όρασης
- Ακανόνιστα σχήματα που αιωρούνται στο οπτικό μας πεδίο (μυωψίες)
- Θολή όραση
- Πόνος η ερυθρότητά ματιού
- Δυσκολία στην σκοτεινή όραση
Εάν ένας ασθενής διαπιστώσει κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, χρήζει άμεσου ελέγχου από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.
Στάδια
Ποια είναι τα στάδια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
- Αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος (μη παραγωγική): αποτελεί το πρώιμο στάδιο της πάθησης. Στο στάδιο αυτό η εικόνα του βυθού παρουσιάζει μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, εξιδρώματα και οίδημα στον αμφιβληστροειδή. Όταν η διαρροή συστατικών από το αίμα προς τους ιστούς γίνεται στο πιο κεντρικό σημείο του αμφιβληστροειδούς (στην ωχρά κηλίδα) τότε έχουμε οίδημα ωχράς. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της βλάβης του διαβήτη στα μικρά αγγεία (τριχοειδή) του αμφιβληστροειδούς. Θεωρείται προειδοποιητικό στάδιο αφού σε αυτό η όραση συνήθως δεν επηρεάζεται σημαντικά
- Υπερπλαστική αμφιβληστροειδοπάθεια (παραγωγική): εξαιτίας της φτωχής κυκλοφορίας του αίματος στον αμφιβληστροειδή, δημιουργούνται ζώνες χαμηλής οξυγόνωσης (ισχαιμία). Ο οφθαλμός αντιδρώντας σε μια τέτοια κατάσταση δημιουργεί νέα παθολογικά (μη φυσιολογικά) αγγεία τα οποία είναι πολύ ευαίσθητα (έχουν πιο αδύναμα τοιχώματα) και είναι δυνατόν να σπάσουν και να αιμορραγήσουν. Το τελικό στάδιο της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνει αιμορραγίες στο υαλώδες, ουλοποίηση, αποκόλληση, νεοαγγειακό γλαύκωμα και απώλεια της όρασης
Αντιμετώπιση
Ποιες είναι οι κυριότερες μέθοδοι αντιμετώπισης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Λαμβάνοντας υπόψη την έκταση της βλάβης, οι κυριότερες θεραπευτικές μέθοδοι είναι:
- Φωτοπηξία με laser: στην συγκεκριμένη διαδικασία, με την βοήθεια φωτεινής ακτίνας laser καυτηριάζονται τα αμφιβληστροειδικά αγγεία που αιμορραγούν. Οι επαναλαμβανόμενες βολές του laser εμποδίζουν την μη φυσιολογική ανάπτυξη αγγείων. Πρωταρχικός στόχος της μεθόδου είναι η σταθεροποίηση της όρασης
- Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις (ενέσεις): αποτελούν την τελευταία εξέλιξη στην αντιμετώπιση της παθολογικής νεοαγγείωσης και του οιδήματος αμφιβληστροειδούς. Η ενδοϋαλοειδική έγχυση στην πραγματικότητα είναι μια ένεση στο εσωτερικό του οφθαλμού. Ουσιαστικά εγχύεται ένα ειδικό φάρμακο που αναστέλλει τη δράση του παράγοντα VEGF. O παράγοντας VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor), ευνοεί την ανάπτυξη των παθολογικών, μη φυσιολογικών αγγείων, δηλαδή των νεοαγγείων
- Κρυοθεραπεία: όταν έχουμε εκτεταμένες θολερότητες αίματος στο υαλώδες η χειρουργική με laser δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί έως ότου το αίμα σταθεροποιηθεί ή καθαρίσει. Στις περιπτώσεις αυτές το «πάγωμα» του αμφιβληστροειδούς μπορεί να βοηθήσει στη συρρίκνωση των ανώμαλων αγγείων
- Υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή): πρόκειται για την χειρουργική αντιμετώπιση και επιλέγεται σε προχωρημένες περιπτώσεις υπερπλαστικής (παραγωγικής) διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Ο οφθαλμίατρος διενεργεί μικροχειρουργική επέμβαση εκτομής του θολού υαλοειδούς υγρού (απομάκρυνση αυτού και αντικατάσταση του με ένα καθαρό διάλυμα)
Το μόνο σίγουρο είναι πως ανεξάρτητα με τις προαναφερθέντες θεραπείες, ο διαβητικός ασθενής πρέπει να ελέγχει συστηματικά τα επίπεδα σακχάρου και να τηρεί την φαρμακευτική αγωγή που του έχει χορηγηθεί. Απαραίτητες καθίστανται και οι συχνές επισκέψεις στον οφθαλμίατρό σας.
Μειώση του κινδύνου της Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας
Μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας ή να αποτρέψουμε την επιδείνωση της με τις παρακάτω δράσεις:
- Ελέγχοντας την ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, την αρτηριακή πίεση και το επίπεδο της χοληστερόλης στο αίμα
- Ακολουθώντας πιστά την διαβητική θεραπευτικής αγωγή
- Ακολουθώντας συστηματικά τα ιατρικά ραντεβού και τον προ-συμπτωματικό έλεγχο
- Αναζητώντας άμεσα ιατρική συμβουλή εάν παρατηρηθούν αλλαγές στην όραση
- Διατηρώντας ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος, έχοντας μια ισορροπημένη διατροφή, με τακτική σωματική άσκηση και διακόπτοντας το κάπνισμα
Καταρράκτης & Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια
Ο καταρράκτης στους διαβητικούς ασθενείς εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες συγκριτικά .
Ο διαβητικός καταρράκτης αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα και χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης από τον απλό γεροντικό καταρράκτη. Η προεγχειρητική, διεγχειρητική και μετεγχειρητική διαχείριση εξασφαλίζει την καλύτερη μετεγχειρητική όραση.
Η απόφαση και ο χρόνος της χειρουργικής αφαίρεσης καταρράκτη οφείλει να είναι εστιασμένη στο στάδιο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και με προτεραιότητα στο οίδημα της ωχράς κηλίδας.
Η εξέταση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας, η θεραπευτική αντιμετώπιση της και η περαιτέρω παρακολούθηση της πορείας την νόσου διασφαλίζουν τα καλυτέρα δυνατά αποτελέσματα για την διατήρηση της όρασή του ασθενούς.
Η εφαρμογή συγχρόνων απεικονιστικών εξετάσεων με την συνδρομή και εξειδίκευση στην πολύτροπη απεικόνιση, η εξειδίκευση στην παθολογία βυθού καθώς και η εφαρμογή evidence base μεθόδων στην διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας αποτελούν τον καλύτερο συνδυασμό.