Αμφιβληστροειδοπάθειες

Αμφιβληστροειδοπάθειες

Αμφιβληστροειδής και διαβήτης

Τι ακριβώς είναι ο αμφιβληστροειδής;

Ο οφθαλμός είναι σαν μια κάμερα (φωτογραφική μηχανή). Ο φακός στο μπροστινό μέρος του ματιού εστιάζει το φως πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Μπορείτε να σκεφτείτε τον αμφιβληστροειδή σαν το φιλμ της κάμερας. Στην πραγματικότητα είναι ένας φωτοευαίσθητος χιτώνας στο εσωτερικό του οφθαλμού, υποδέχεται το φως και στέλνει την εικόνα (οπτική πληροφορία) στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβήτης και όραση

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια νόσος που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες με κύριο χαρακτηριστικό τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στον οργανισμό. Ο διαβήτης είναι ικανός να επηρεάσει όμως και την όραση προκαλώντας μια σειρά παθήσεων και συμπτώματα. Όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα που κάποιος πάσχει από διαβήτη, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος αναπτύξεως προβλημάτων στην όραση.

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Τι ακριβώς είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;

Η πιο σοβαρή από τις διαβητικές οφθαλμικές παθήσεις αφορά τον αμφιβληστροειδή χιτώνα και ονομάζεται διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (diabetic retinopathy). Η πάθηση προκαλεί σοβαρές βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν με θρεπτικά συστατικά τον αμφιβληστροειδή. Οι βλάβες αυτές που προκαλούνται σε εκείνα έχουν σαν αποτέλεσμα αιμορραγίες, νέκρωση ιστού και δημιουργία νεοαγγείων. Ο νεανικός διαβήτης στην εποχή μας είναι αρκετά διαδεδομένος με αποτέλεσμα η νόσος να επηρεάζει και άτομα νεαρά σε ηλικία. Έχει πολύ μεγάλη σημασία οι διαβητικοί να ελέγχουν τακτικά το σάκχαρό τους.

Συμπτώματα

Συμπτώματα:

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια πολύ ύπουλη νόσος και χαρακτηρίζεται σαν μια από τις πιο διαδεδομένες αιτίες απώλειας όρασης (και τύφλωσης). Τα βασικά συμπτώματα αναγράφονται παρακάτω:

  • θάμβος και διακυμάνσεις όρασης
  • διπλωπία
  • μυωψίες, φωταψίες
  • σκιές σε κάποιες περιοχές των οπτικών πεδίων

Στάδια

Ποια είναι τα στάδια της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;

  • Αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος (μη παραγωγική): αποτελεί το πρώιμο στάδιο της πάθησης. Στο στάδιο αυτό η εικόνα του βυθού παρουσιάζει μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, εξιδρώματα και οίδημα στον αμφ/δή. Οταν η διαρροή συστατικών από το αίμα προς τους ιστούς γίνεται στο πιο κεντρικό σημείο του αμφ/δούς (στην ωχρά κηλίδα) τότε έχουμε οίδημα ωχράς. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της βλάβης του διαβήτη στα μικρά αγγεία (τριχοειδή) του αμφιβληστροειδούς. Θεωρείται προειδοποιητικό στάδιο αφού σε αυτό η όραση συνήθως δεν επηρεάζεται σημαντικά
  • Υπερπλαστική αμφιβληστροειδοπάθεια (παραγωγική): εξαιτίας της φτωχής κυκλοφορίας του αίματος στον αμφιβληστροειδή, δημιουργούνται ζώνες χαμηλής οξυγόνωσης (ισχαιμία). Ο οφθαλμός αντιδρώντας σε μια τέτοια κατάσταση δημιουργεί νέα παθολογικά (μη φυσιολογικά) αγγεία τα οποία είναι πολύ ευαίσθητα (έχουν πιο αδύναμα τοιχώματα) και είναι δυνατόν να σπάσουν και να αιμορραγήσουν. Το τελικό στάδιο της παραγωγικής αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνει αιμορραγίες στο υαλώδες, ουλοποίηση, αποκόλληση, νεοαγγειακό γλαύκωμα και απώλεια της όρασης

Αντιμετώπιση

Λαμβάνοντας υπόψη την έκταση της βλάβης, οι κυριότερες θεραπευτικές μέθοδοι είναι:

  • Φωτοπηξία με laser: στην συγκεκριμένη διαδικασία, με την βοήθεια φωτεινής ακτίνας laser καυτηριάζονται τα αμφιβληστροειδικά αγγεία που αιμορραγούν. Οι επαναλαμβανόμενες βολές του laser εμποδίζουν την μη φυσιολογική ανάπτυξη αγγείων. Πρωταρχικός στόχος της μεθόδου είναι η σταθεροποίηση της όρασης
  • Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις (ενέσεις): αποτελούν την τελευταία εξέλιξη στην αντιμετώπιση της παθολογικής νεοαγγείωσης και του οιδήματος αμφιβληστροειδούς. Η ενδοϋαλοειδική έγχυση στην πραγματικότητα είναι μια ένεση στο εσωτερικό του οφθαλμού. Ουσιαστικά εγχύεται ένα ειδικό φάρμακο που αναστέλλει τη δράση του παράγοντα VEGF. O παράγοντας VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor), ευνοεί την ανάπτυξη των παθολογικών, μη φυσιολογικών αγγείων, δηλαδή των νεοαγγείων
  • Κρυοθεραπεία: όταν έχουμε εκτεταμένες θολερότητες αίματος στο υαλώδες η χειρουργική με laser δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί έως ότου το αίμα σταθεροποιηθεί ή καθαρίσει. Στις περιπτώσεις αυτές το ‘πάγωμα’ του αμφιβληστροειδούς μπορεί να βοηθήσει στη συρρίκνωση των ανώμαλων αγγείων
  • Υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή): πρόκειται για την χειρουργική αντιμετώπιση και επιλέγεται σε προχωρημένες περιπτώσεις υπερπλαστικής (παραγωγικής) διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Ο οφθαλμίατρος διενεργεί μικροχειρουργική επέμβαση εκτομής του θολού υαλοειδούς υγρού (απομάκρυνση αυτού και αντικατάσταση του με ένα καθαρό διάλυμα)

Το μόνο σίγουρο είναι πως ανεξάρτητα με τις προαναφερθέντες θεραπείες, ο διαβητικός ασθενής πρέπει να ελέγχει συστηματικά τα επίπεδα σακχάρου και να τηρεί την φαρμακευτική αγωγή που του έχει χορηγηθεί. Απαραίτητες καθίστανται και οι συχνές επισκέψεις στον οφθαλμίατρό σας.

ΚΟΧΑ

Τι είναι και πότε εμφανίζεται;

Η Κεντρική Ορώδης Χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια (ΚΟΧΑ – Central Serous Chorioretinopathy) είναι μια πάθηση της ωχράς κηλίδας (κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή, υπεύθυνη για την ευκρινή όραση). Η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε άντρες παρά σε γυναίκες και συγκεκριμένα σε ηλικίες από 22 έως 50. Η ακριβής αιτία που προκαλεί την πάθηση δεν είναι απόλυτα διευκρινισμένη. Λέγεται πως το έντονο άγχος (stress) είναι από τις κύριες αιτίες πρόκλησης του προβλήματος. Οφείλεται σε ρήξεις των συνδέσμων μεταξύ των κυττάρων του μελάγχρου επιθηλίου (στρώμα της χρωστικής του αμφιβληστροειδούς). Υγρό από το στρώμα των αιμοφόρων αγγείων, δηλαδή του χοριοειδούς χιτώνα που βρίσκεται κάτω από τον αμφιβληστροειδή, περνά μέσα από τις ρωγμές, σχηματίζοντας έτσι μια μικρή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, κάτω από την ωχρά. Στις περισσότερες των περιπτώσεων χαρακτηρίζεται ως μια καλοήθης πάθηση και σε μεγάλο ποσοστό αυτοϊάται (περιορίζεται χωρίς θεραπεία αφού το συγκεντρωμένο ορώδες υγρό υποχωρεί).

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η Κεντρική Ορώδης Χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια (ή χοριοειδική αμφιβληστροειδοπάθεια) συνήθως προκαλεί μια θόλωση της κεντρικής όρασης του οφθαλμού (ή ένα κεντρικό τυφλό σημείο στο οπτικό πεδίο). Ο ασθενής μπορεί να παραπονιέται επίσης για παραμορφωμένη όραση (μεταμορφοψία) ή ακόμα και για ‘ξεθωριαμένη’ χρωματική αντίληψη.

Διάγνωση & θεραπεία:

Ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος θεωρείται απαραίτητος. Ο έλεγχος περιλαμβάνει την τεχνική της βυθοσκόπησης (μετά από μυδρίαση), όπου και παρατηρείται συλλογή υγρού κάτω από την ωχρά κηλίδα. Οι εξετάσεις φασματικής οπτικής τομογραφίας συνοχής (OCT) & αγγειογραφίας (με φλουορεσκεΐνη ή πράσινο ινδοκυανίνης) χαρίζουν μια λεπτομερή χαρτογράφηση της ‘ύποπτης’ περιοχής για χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την παρακολούθηση και την εξέλιξη της νόσου.

Η ΚΟΧΑ τις περισσότερες φορές (γύρω στο 94% των ασθενών) δεν χρειάζεται θεραπεία, αφού όπως τονίστηκε αυτοπεριορίζεται (υποστρέφει). Θεραπευτική παρέμβαση αποφασίζεται μόνο όταν η ΚΟΧΑ δεν περιοριστεί μέσα σε ένα διάστημα περίπου τριών μηνών. Μια μεγάλης ασφάλειας θεραπευτική προσέγγιση είναι η εφαρμογή ‘ψυχρού’ laser φωτοδυναμικής θεραπείας (PDT). ‘Θερμικό’ laser (χαμηλής έντασης) με την τεχνική της φωτοπηξίας (photocoagulation laser) εφαρμόζουμε όταν από τα φλουοροαγγειογραφικά ευρήματα διαπιστώνεται ότι τα σημεία διαρροής υγρού βρίσκονται μακριά από την κεντρική περιοχή της ωχράς, επομένως εκείνα είναι σε θέση να ‘σφραγιστούν’. Αρκετές φορές προτείνεται λήψη ακεταζολαμίδης για να επιταχυνθεί η απορρόφηση του υπαμφιβληστροειδικού υγρού.